Katedra Technologii Tłuszczów i Detergentów

Wykłady: 30 godz. (sem. VI)

Prowadzący: Prof. dr hab. inż. Krystyna Mędrzycka

Obieg wody w przyrodzie. Zasoby wodne. Bilans wodny dla Polski w roku „średnim”. Sposoby zmniejszania deficytu wody. Charakterystyka wód naturalnych (wody powierzchniowe, podziemne i opadowe). Specyfika Morza Bałtyckiego (problemy ekologiczne i stan zanieczyszczenia). Systemy klasyfikacji wód oparte o standardy jakości ekosystemów wodnych lub o maksymalne limity emisji zanieczyszczeń. System saprobowy. Systemy monitoringu jakości wód.

Wymagania jakościowe wody dla przemysłu i dla ludności. Prawne regulacje dotyczące użytkowania wód i odprowadzania zanieczyszczeń w Polsce i na świecie. Źródła i charakter zanieczyszczeń oraz ich wpływ na jakość wód. Charakterystyka ścieków komunalnych i przemysłowych w zależności od pochodzenia. Przyczyny i skutki eutrofizacji wód. Samooczyszczanie się wód powierzchniowych i podziemnych; mechanizmy fizyczne, chemiczne i biologiczne procesów samooczyszczania. Mechanizm biodegradacji w warunkach tlenowych i beztlenowych.

Sposoby zapobiegania zanieczyszczeniu wód: stosowanie zamkniętych obiegów wody w przemyśle oraz oczyszczanie ścieków. Rekultywacja zanieczyszczonych zbiorników wodnych. Roślinne strefy buforowe.

Ekologiczne metody oczyszczania ścieków wykorzystujące właściwości naturalnych ekosystemów. Wykorzystanie wód stojących do unieszkodliwiania ścieków. Oczyszczanie ścieków w gruncie. Oczyszczalnie roślinne naturalne i sztuczne („wetlands”). Oczyszczanie ścieków na obszarach nie skanalizowanych, oczyszczalnie przydomowe i lokalne – procesy, instalacje. Sposoby intensyfikacji procesów oczyszczania ścieków, biopreparaty.

Oczyszczanie ścieków w oczyszczalniach technicznych: procesy fizyczne, fizykochemiczne, chemiczne, oraz biologiczne. Dobór technologii oczyszczania ścieków w zależności od właściwości usuwanych zanieczyszczeń.. Usuwanie substancji zawieszonych (mineralnych i organicznych) i rozpuszczonych (organicznych i biogennych). Urządzenia do oczyszczania ścieków. Klasyczne systemy biologicznego oczyszczania ścieków metodą osadu czynnego i złóż biologicznych.


Podczas zajęć laboratoryjnych studenci praktycznie zapoznają się z wybranymi wskaźnikami oceny jakości wód powierzchniowych (m.in. wskaźniki fizyczne, tlenowe, biogenne) oraz technologiami oczyszczania ścieków komunalnych (oczyszczanie mechaniczne, chemiczne, biologiczne). W ramach zajęć terenowych studenci poznają stosowane w praktyce technologie oczyszczania ścieków komunalnych.


Laboratorium: 30 godz. (sem. VI)

Prowadzący: dr inż. Renata Tomczak-Wandzel

I. Ocena jakości wód powierzchniowych w świetle uregulowań prawnych (Dz.U. 162, z dnia 20 sierpnia 2008, poz. 1008)

Laboratorium 1
Wskaźniki biogenne
- oznaczanie azotu amonowego – metodą Nesslera
- oznaczanie azotu azotanowego – metodą z salicylanem sodowym
- oznaczanie azotu azotynowego – metodą z kwasem sulfanilowym
- oznaczanie fosforanów – metodą molibdenianową
- oznaczanie fosforu ogólnego

Laboratorium 2
Wskaźniki fizyczne i tlenowe
- oznaczanie zawartości zawiesiny metodą wagową
- oznaczanie zawartości suchej pozostałości metodą wagową
- oznaczanie tlenu rozpuszczonego – metodą Winklera
- oznaczanie BZT5 – metodą rozcieńczeń
- oznaczanie ChZT – metodą dwuchromianową

II. Badanie zawartości czynników zakwaszających i eutrofizacyjnych w wodach opadowych. Wpływ aerozoli morskich na skład opadów.

Laboratorium 3
- oznaczanie chlorków – metodą Mohra
- oznaczanie siarczanów – metodą turbidymetryczną
- oznaczanie azotu amonowego – metoda Nesslera
- oznaczanie azotu azotanowego - metodą z salicylanem sodowym

III Metody zmniejszania ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych ze ściekami do wód naturalnych

Laboratorium 4
Mechaniczne usuwanie zanieczyszczeń ze ścieków komunalnych
- Badanie zawartości w ściekach surowych:
a. zawiesiny – metoda wagową
b. mętności – metodą spektrofotometryczną
c. ChZT – metodą dwuchromianową
- Sedymentacja ścieków w lejach Imhoffa
- Filtracja przez przegrodę filtracyjną
- Badanie zawartości zawiesiny, mętności oraz ChZT w ściekach po filtracji oraz po różnym czasie sedymentacji
- Ocena efektywności procesu w świetle Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie warunków jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi (Dz.U. 137, z dnia 24 lipca 2006, poz. 984).

Laboratorium 5
Usuwanie związków organicznych metodą biologiczną
- Oznaczenie głównych wskaźników zanieczyszczeń ścieków komunalnych (ChZT, NH4+, PO4-3, NO3+)
- Oczyszczanie ścieków w reaktorze osadu czynnego w warunkach tlenowych
- Chemiczna analiza ścieków oczyszczonych (ChZT, NH4+, PO4-3, NO3+)
- Mikroskopowe badanie osadu czynnego
- Ocena efektywności procesu w świetle Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie warunków jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi (Dz.U. 137, z dnia 24 lipca 2006, poz. 984).

Laboratorium 6
Usuwanie związków biogennych metodą strąceniową
- Oznaczanie zawartości fosforu w ściekach metodą molibdenianową
- Ustalenie dawki stechiometrycznej czynnika strącającego
- Strącanie fosforu przy użyciu różnych odczynników strącających: PIX 111,111a, 123, PAX
- Oznaczanie zawartości fosforu w ściekach po procesie
- Ocena efektywności procesu w świetle Rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie warunków jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi (Dz.U. 137, z dnia 24 lipca 2006, poz. 984).

Laboratorium wyjazdowe 7
Ćwiczenie terenowe w oczyszczalni ścieków komunalnych w Kartuzach.